Większość ludzi od czasu do czasu odczuwa lęk i stres w różnych momentach swojego życia, czasem przeżywając nawet epizod depresji, ale czy to już kryzys egzystencjalny?
Dla niektórych emocje te są krótkotrwałe i nie zakłócają zbytnio ogólnej jakości ich życia.
Dla innych natomiast te negatywne emocje, w połączeniu z ważnym wydarzeniem życiowym, często mogą prowadzić do głębokiej rozpaczy, powodując, że zaczynają nawet kwestionować sens własnego życia.
Taki stan jest określany w psychologii kryzysem egzystencjalnym.
Czym właściwie jest kryzys egzystencjalny?
Kryzys egzystencjalny to zjawisko, które idealnie pokazuje różnice indywidualne między konkretnymi osobami. A to dlatego, że kryzys to nie sama trudna sytuacja, a silna i negatywna reakcja na tę sytuację.
Na to samo wydarzenie niektóre osoby zareagują spokojniej, a inne głębokim kryzysem . W dużej mierze wystąpienie kryzysu zależy więc od cech danej osoby.
Z kryzysem mamy wtedy do czynienia, gdy jakieś wydarzenie odbija się na psychice tak silnie, że zakłóca normalne codzienne funkcjonowanie.
Jednym z rodzajów kryzysów jest kryzys wieku średniego. Następuje on w sytuacji uświadomienia sobie bycia mniej więcej w połowie życia.
Ten kryzys wieku średniego czasem wiąże się z głęboką wewnętrzną potrzebą przewartościowania własnych dążeń i wierzeń.
Kolejnym przykładem jest syndrom opuszczonego gniazda – czyli sytuacja w życiu rodzica, w której wszystkie dzieci opuściły dom rodzinny i rozpoczęły własne, oddzielne życia i być może dały początek nowym rodzinom. Szczególnie głęboki kryzys może nastąpić, jeśli dany rodzic był silnie zaangażowany w wychowanie swoich dzieci, np. jeżeli poświęcił własną karierę, na rzecz pozostania w domu i opiekowania się dziećmi.
Czym się charakteryzuje kryzys?
– Zauważasz ograniczenia
Zazwyczaj żyjemy nam się dość zdrowo i spokojnie, a naszą głowę zaprzątają jedynie normalne codzienne uciążliwości, wtedy mamy wrażenie, że przyszłość to ogromny bezmiar czasu. W momencie wystąpienia kryzysu egzystencjalnego ten pogląd zaczyna się zmieniać i zaczynasz podsumowywać dotychczasowe osiągnięcia i przebieg własnego życia.
– Tracą znaczenie twoje cele i marzenia
Gdy znika poczucie ogromu czasu, zaczynają tracić na znaczeniu Twoje dotychczasowe marzenia i cele. Czasem może dojdzie nawet do momentu, w którym poczujesz, że niektórych rzeczy nie uda Ci się już w życiu osiągnąć. Dlatego może nurtować Cię pytanie: „Jaki sens ma pozostały mi czas?”.
– Strach, lęk, panika i rozpacz
Nagle stajesz się świadomy wszystkich przyszłych zagrożeń, które na ciebie czekają. Może to przytłoczyć i jeszcze maksymalizować przeżywany stres.
– Odczuwanie samotności
Nawet jeżeli osoba w kryzysie ma wsparcie bliskich, jednak może poczuć się samotna. Pojawia się myśl, że mimo fizycznej obecności rodziny i przyjaciół oraz ich psychicznego wsparcia, bardzo często pozostajemy sami z własnym cierpieniem.
– Wrażenie bezsilności
Osoby przeżywające kryzys egzystencjalny bardzo często czują się zupełnie bezsilne wobec sytuacji, która ich spotkała. Wzmagają to przytłaczające silne emocje i stres.
– Kryzys własnej tożsamości
Możemy zauważyć także pojawiające się pytania dotyczące własnej tożsamości. Kryzys egzystencjalny często dzieli życie, wskazując moment rozpoczęcia „nowego rozdziału”. Trudne przeżycie głęboko nas zmienia i powoduje konieczność przewartościowania własnego sposobu na życie. Często dzięki temu mamy odwagę coś zmienić w życiu.
Przyczyny kryzysu egzystencjalnego
Codzienne wyzwania, trudności i stresy raczej nie wywołają kryzysu egzystencjalnego czy emocjonalnego. Konsekwencją poważnego jest zazwyczaj przeżycie głębokiej rozpaczy, jakiegoś znaczącego wydarzenia lub poważna trauma czy strata.
Sama przeżyta trauma, poza kryzysem egzystencjalnym, może prowadzić także do rozwinięcia zespołu stresu pourazowego lub, w dłuższej perspektywie czasowej, do wystąpienia innego zaburzenia (np. depresji).
Objawy kryzysu egzystencjalnego
Po czym możemy poznać, że osoba z naszego otoczenia przeżywa kryzys?
Przeglądając poniższą listę pamiętaj, że w tym zakresie występują duże różnice indywidualne, a niektórzy ludzie mogą próbować specjalnie ukrywać własne przeżycia.
Jakie są rodzaje objawów które świadczą o kryzysie egzystencjalnym:
– niepokój
– depresja
– poczucie samotności
– obsesyjne zamartwianie się
– izolowanie się od bliskich
– niska motywacja
– obniżona energia i częste poczucie zmęczenia
– poczucie przytłoczenia itp
Czasem jednak kryzys egzystencjalny staje się okazją, do takiego przepracowania własnych sposobów postępowania, wyznawanych wartości i utrzymywanych relacji, by wypracować pewną nową wartość.
Trudne pytania, z którymi zmaga się osoba w kryzysie, pojawiają się z konkretnych powodów i dobrze jest je rozwiązywać, gdy już się pojawiają. Kryzys egzystencjalny można postrzegać jako okazję do samorozwoju, a może nawet do odkrycia pewnych nowych aspektów swojego życia.
Nikt oczywiście nie mówi, że przeżycie kryzysu egzystencjalnego będzie łatwe. Jednak gdy podejdziesz do niego z innej perspektywy, masz szansę wyjść z niego silniejszym, odważniejszym, bardziej pewnym siebie z zupełnie nowym spojrzeniem na życie i cenną mądrością.
Radzenie sobie z kryzysem
Jeśli zmagasz się z kryzysem, zarówno emocjonalnym, jak i sytuacyjnym, możesz zrobić rzeczy, które pomogą ci w utrzymaniu dobrego samopoczucia psychicznego i fizycznego w tym trudnym okresie życia. W sytuacji przeżywania kryzysu należy oszczędzać energię, aby poradzić sobie z własnym problemem.
Zgłoś się po pomoc
Prawdziwe oparcie znajdziesz w ludziach, dlatego dobrze jest powierzyć swoje przemyślenia najbliższym (zaufanym przyjaciołom lub rodzinie).
Nie chodzi o to, by znaleźli cudowne natychmiastowe rozwiązanie problemu. Wystarczy sama obecność i wsparcie emocjonalne. Jeśli czujesz taką potrzebę, nie powinieneś też się wahać ze zgłoszeniem po pomoc do specjalisty od zdrowia psychicznego.
Wsparcie również otrzymasz od Mentora, który pomoże Ci przejść przez ten trudny czas i będzie dla Ciebie wsparciem. Często taka osoba jak Mentor, którą obowiązuje zasada poufności jest bardzo dobrym rozwiązaniem.
Podcast: Play in new window | Download
